گزارش بازار نهم فروردین ماه ۹۹
امروز در حالی به استقبال نخستین روز معاملاتی هفته جاری بازار سهام کشورمان رفتیم که همچنان کووید۱۹ بزرگترین ریسک حاکم بر بازارهای جهانی است. در تعطیلات آخر هفته، افت مجدد قیمت نفت به محدوده ۲۵ دلار را شاهد بودیم. از سوی دیگر، با توجه به خوش بینی ها نسبت به بسته محرک اقتصادی ۲ تریلیون دلاری ضدکرونایی آمریکا، بازارهای مالی جهانی در ۲ رو اخیر، بخش قابل توجهی از افت خود را جبران کردند. داوجونز بیشترین رشد ۳ روزه پیاپی خود را در ۸۷ سال گذشته ثبت نموده است. قیمت جهانی مس که تا حوالی ۴۳۰۰ دلار ریزش کرده بود توانست به محدوده ۴۸۰۰ دلار برسد. هر چند افت ایندکس دلار از حوالی ۱۰۳ واحد به ۹۸ واحد نیز در بهبود قیمت کامودیتی ها تاثیر قابل توجهی داشته است. شمش صادراتی ایران نیز بیش از ۱۰ درصد افت قیمت داشته است.
اما در مورد نفت، اختلافات بر سر کاهش عرضه نفت همچنان پابرجاست و این در حالی است که علاوه بر عربستان و آمریکا و روسیه، این بار نیجریه نیز نقش آفرینی می کند!
بازار امروز همانطور که پیش بینی می شد پرتقاضا آغاز شد. گروه های بانکی، فلزاتی، غذایی و پتروشیمی بیشترین ارزش معاملات را به خود اختصاص دادند. ۳۶۴۰ میلیارد تومان در بورس و ۲۲۳۰ میلیارد تومان در فرابورس و در مجموع در حدود ۵۹۰۰ میلیارد تومان معامله را در بازار سرمایه شاهد بودیم. شاخص کل بورس که در نیمه دوم اسفند از حوالی ۵۵۰ هزار واحدی بیش از ۵۵ هزار واحد افت کرده بود، امروز با ۱۱۲۵۸ واحد افزایش در جایگاه ۵۳۲۵۲۶ واحدی ایستاد که البته اگر قانون جدید حجم مبنا در کار نبود، قطعا افزایش شاخص بیش از اینها بود. گزارش ۱۲ ماهه شرکتها نیز یکی پس از دیگری منتشر می شود؛ در سال ۹۸ کچاد ۹۶۰۰ میلیارد تومان، نوری ۲۴۰۰۰ میلیارد تومان، فخوز ۱۶ هزار میلیارد تومان و فملی ۲۲ هزار میلیارد تومان فروش داشته اند.
شاید به جرات بتوان گفت مهم ترین محرک بازار سرمایه در سال ۹۹، افزایش انتظاری نرخ ارز و تورم است. با یک بررسی ساده و با مقایسه وضعیت دولت در سالهای گذشته می توان به این مساله پی برد که دولت احتمالا امسال با کسری بودجه قابل توجهی روبرو خواهد بود.
بودجه ای که به گواه بسیاری از نمایندگان مجلس، اقتصاددانان و کارشناسان ارقام بسیار خوش بینانه ای را بویژه در بخش درآمدی دولت در دل خود دارد. یک نمونه مهم آن، فروش روزانه ۱ میلیون بشکه نفت با قیمت ۵۰ دلار!
دولت در لایحه بودجه مبلغ ۴۵ هزار میلیارد تومان تحت عنوان منابع حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی و خالص صادرات گاز طبیعی پیش بینی کرده است.
فشار حداکثری ترامپ مدتهاست که فروش روزانه ما را به کمتر از ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسانده که آن هم با توجه به تخفیفات ایران به خریداران و نیز هزینه های قابل توجه دور زدن تحریم ها برای فروش نفت، درآمد چندانی را نصیب دولت نخواهد نمود. از سوی دیگر، درآمد مورد انتظار دولت از محل مالیات ها نیز با توجه به وضعیت اقتصادی پیش آمده در سال جاری به احتمال فراوان دست نیافتنی خواهد بود.
تا قبل از شیوع کرونا در کشور، گزارش های کارشناسی از کسری بودجه ۱۰۰ هزار میلیارد تومانی دولت در سال ۹۹ خبر می دادند. این در شرایطی است که رئیس جمهور امروز اعلام نمود ۲۰ درصد بودجه سال ۹۹ دولت یعنی حدود ۱۰۰ هزار میلیارد تومان به کورونا اختصاص خواهد یافت ( این رقم معادل ۲ برابر بودجه فروش نفت است)
در طی سال جاری، برداشت از منابع صندوق توسعه ملی – که بعید به نظر می رسد مانده ی قابل توجهی داشته باشد- ، استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول و افزایش پایه پولی که در نهایت منجر به تورم بیشتر خواهد شد و از سوی دیگر، افزایش نرخ ارز، تقریبا غیرقابل اجتناب خواهد بود.
البته در این میان راهکار های دیگری نیز مطرح است. از جمله اخذ مالیات از سود سپرده های بانکی، مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی، کاهش معافیت های مالیاتی، وصول بدهی های معوق مالیاتی، حذف دهک های بالای درآمدی از دریافت یارانه نقدی ( سالانه حدود ۴۲ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی به مردم داده می‌شود ) ، اصلاح تعرفه گمرکی و …
به نظر می رسد با توجه به شرایط کنونی اقتصاد و فشار مضاعف بر دولت در زمینه درآمدزایی، دولت به ناچار به سراغ راهکارهای فوق – با نسبت های مختلف و با فواصل زمانی متفاوت – خواهد رفت.
از سوی دیگر فعلا در بازار مسکن هم خبری نیست!
طبق آخرین داده های منتشره بانک مرکزی، حجم معاملات مسکن شهر تهران در اسفند ماه ۹۸ نسبت به ماه قبل با کاهش ۲۴ درصدی مواجه بوده است. این در حالی است که در اسفند ماه سال ۹۷، رشد بیش از ۳۷ درصدی تعداد معاملات نسبت به بهمن ماه همان سال را شاهد بودیم. همچنین در مقایسه ماه به ماه نیز، در اسفند ۹۸ نسبت به اسفند ۹۷ ، شاهد افت ۲۰ درصدی تعداد معاملات مسکن تهران هستیم. شیوع ویروس کورونا در سطح کشور و کاهش تردد ها، اصلی ترین دلیل افت محسوس معاملات مسکن است.
وضعیت بازارها در سال ۹۸:
دلار: ۲۰ درصد رشد
مسکن: ۳۹ درصد رشد
بورس: ۱۸۶ درصد رشد
شایان ذکر است که نرخ ارز در سال ۹۸ کمتر از ۲۰ درصد افزایش یافت؛ متوسط قیمت مسکن نیز در طی سال ۹۸ با ۳۹ درصد افزایش از ۱۱.۲ به ۱۵.۶ میلیون تومان رسیده است این در حالی است که شاخص کل بورس با جهش قابل توجه از ۱۷۹ هزار واحد در ابتدای سال ۹۸ به ۵۱۲ هزار واحد در پایان سال رسید. یعنی رشد بیش از ۱۸۶ درصدی در طی یکسال!
